Interventiekaart: evidence-informed werken aan basisvaardigheden
De interventiekaart biedt kennis, handreikingen en inspiratie om het onderwijs in taal, rekenen-wiskunde, digitale geletterdheid en burgerschap duurzaam te verbeteren.
De interventiekaart is bedoeld voor schoolleiders en leraren in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs die evidence-informed werken aan de basisvaardigheden. Scholen werken evidence-informed wanneer zij gebruikmaken van kennis uit de wetenschap en de eigen onderwijspraktijk, binnen de specifieke context van de eigen school.
Deze pagina wordt met enige regelmaat bijgewerkt en aangevuld met nieuwe interventies en kennis. Voorheen werd de interventiekaart ‘menukaart versterking basisvaardigheden’ genoemd.
Evidence-informed werken
Kennis uit wetenschap én praktijk
Evidence-informed werken wil zeggen dat je gebruikmaakt van kennis uit de praktijk, wetenschappelijk onderzoek en de schoolcontext om het onderwijs in de basisvaardigheden op jouw school te verbeteren. Dit vraagt om een onderzoekende houding van schoolleiders, leraren en andere onderwijsprofessionals. Zo kun je een vertaalslag maken naar concrete interventies die passen bij je leerlingen en de school.
Wat werkt voor jouw situatie?
De combinatie van wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en de schoolcontext is belangrijk. Want wat op de ene school werkt, is misschien niet even effectief op een andere school. De context van de school heeft invloed op de effectiviteit van de aanpak of de interventie. Daarom is het van belang dat je je verdiept in waarom en onder welke voorwaarden een aanpak of interventie werkt. Vervolgens kijk je hoe de aanpak of interventie past bij jouw schoolsituatie.
Onderzoekmatig en cyclisch werken aan onderwijsverbetering
Evidence-informed werken vraagt van scholen om onderzoeksmatig en cyclisch te werken aan onderwijsverbetering. Dat begint met een onderbouwd en gedragen verbeterplan voor een beperkt aantal speerpunten. De leidraad 'Werken aan onderwijsverbetering' van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) biedt kennis en concrete handvatten om aan de slag te gaan met evidence-informed werken en biedt inspiratie voor het creëren van een onderzoekscultuur op school.
Ook het Platform Samen Onderzoeken ondersteunt hierbij met onder andere de leefomgeving onderzoekscultuur.
Op zoek naar handvatten voor het maken van een probleemanalyse en kiezen van een interventie of aanpak? Deze praktijkkaarten van EducationLab kunnen daarbij ondersteunen.
Interventiekaart verbeteren basisvaardigheden
De interventiekaart is een wegwijzer voor alle scholen om evidence-informed te werken aan het verbeteren van de basisvaardigheden.
Onder ‘Verrijk je kennis’ krijg je per basisvaardigheid een overzicht van links naar actuele wetenschappelijke inzichten binnen een kennisdomein, bijvoorbeeld schrijfonderwijs. De kennis waarnaar wordt doorverwezen, helpt jou bij je oriëntatie en verdieping voor een passende aanpak per basisvaardigheid. Onder ‘Handreikingen’ vind je aanvullende informatie, tips en inspiratie om die kennis toe te passen.
Taal
Verrijk je kennis
- Begrijpend lezen: samenhang tussen kennis, vaardigheden en context (Onderwijskennis.nl)
- Fonemisch bewustzijn: fundament voor het leren lezen (Onderwijskennis.nl)
- Vergroten en verdiepen van leesbegrip (Onderwijskennis.nl)
- Leesmotivatie in het po (Onderwijskennis.nl)
- Motiverend leesonderwijs in het vo (Onderwijskennis.nl)
- Technisch lezen in het po (Onderwijskennis.nl)
- Mondeling taalonderwijs: vier aanbevelingen voor de leraar (Onderwijskennis.nl)
- Schrijfonderwijs: wie schrijft die blijft (Onderwijskennis.nl)
- Effectieve didactiek voor spelling- en grammaticaonderwijs (Onderwijskennis.nl)
- Taal en lezen in het speciaal onderwijs (Onderwijskennis.nl)
- Taalstimulering en onderwijskansen (Onderwijskennis.nl)
- Vormgeven van taalgericht vakonderwijs (Onderwijskennis.nl)
- Leer ze lezen (Didactief)
- Goed lees- en spellingonderwijs (Dyslexie Centraal)
Handreikingen
- Themapagina Basisvaardigheden Taal-Nederlands (SLO)
- Special: De basis op orde (Didactief)
- Reflectiewijzer Mondelinge taalvaardigheid (Inspectie van het Onderwijs)
- Reflectiewijzer Schrijfonderwijs (Inspectie van het Onderwijs)
- Kwaliteitswaaier: Effectief onderwijs in begrijpend lezen (Kennistafel Effectief Leesonderwijs)
- Rijke teksten (Taalunie)
- Lezen in het PO ( Stichting Lezen, SLO en de Taalunie)
- Lezen in het vmbo (Stichting Lezen en SLO)
Rekenen en wiskunde
Verrijk je kennis
- Voorbereidend en beginnend rekenen in groep 1 en 2 (Onderwijskennis.nl)
- Aanvankelijk en gevorderd rekenen in groep 3, 4 en 5 (Onderwijskennis.nl)
- Rekenen-wiskunde in bovenbouw po en onderbouw vo (Onderwijskennis.nl)
- Rekenen-wiskunde in sbo en (v)so (Onderwijskennis.nl)
- Leer ze rekenen (Didactief)
Handreikingen
- Themapagina Basisvaardigheden Rekenen-Wiskunde (SLO)
- Special: De basis op orde (Didactief)
- Reflectiewijzer Rekenen-Wiskunde (Inspectie van het Onderwijs)
- Vakoverstijgend Rekenen – Voor het middelbaar onderwijs (Vakoverstijgend-rekenen.nl)
- Acht praktische handvatten op school en in de les voor beter rekenonderwijs - (Doorloopjes.nl)
Burgerschap
Verrijk je kennnis
- Burgerschap: van wettelijke taak tot uitvoering (Onderwijskennis.nl)
- Burgerschap: scholen als oefenplaatsen (Onderwijskennis.nl)
- Burgerschap: democratie en onderwijs (Onderwijskennis.nl)
- Burgerschapsonderwijs vormgeven in de klas (Onderwijskennis.nl)
Handreikingen
- Themapagina Basisvaardigheden Burgerschap (SLO)
- Doelgericht werken aan burgerschap (SLO)
- Reflectiewijzer ‘Aan de slag met burgerschapsonderwijs’ (Inspectie van het Onderwijs)
- IJkpunten voor goed burgerschapsonderwijs (School en Veiligheid)
- Special: Burgerschapsonderwijs (Didactief)
Digitale geletterdheid
Verrijk je kennis
- Mediawijsheid (Onderwijskennis.nl)
- Computational thinking (Onderwijskennis.nl)
- Digitale geletterdheid in het po (SLO)
- Digitale geletterdheid in het vo (SLO)
- Voorwaarden voor digitale geletterdheid (Onderwijskennis.nl)
Handreikingen
- Themapagina Basisvaardigheden Digitale geletterdheid (SLO)
- Infographics basisvaardigheden digitale geletterdheid (SLO)
- Onderzoek naar Mediawijsheid, desinformatie en online gedrag (Netwerk Mediawijsheid)
- Visiespel digitale geletterdheid (SLO)
- Infographics basisvaardigheden digitale geletterdheid – Stappenplan + adviezen + visievormin (SLO)
- Praatplaat digitale geletterdheid – Netwerk Mediawijsheid
- Handreiking professionalisering ict bekwaamheid (Kennisnet)
- Special: Digitale geletterdheid (Didactief)
- Handboek Digitale geletterdheid (Kennisnet)
- Digitale geletterdheid in het onderwijs (Voor de klas)
Leergebiedoverstijgend
Bij het verbeteren van de basisvaardigheden werk je als school ook aan activiteiten die (rand)voorwaardelijk zijn voor het leren van leerlingen. Ook zijn sommige activiteiten overkoepelend en daarmee niet te koppelen aan één specifieke basisvaardigheid. Deze noemen we leergebiedoverstijgend. Enkele voorbeelden zijn:
- Formatief evalueren,
- Pedagogisch-didactische vaardigheden van leraren,
- Verbeteren van analyseren van leerlingresultaten,
- Sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen,
- Zelfregulerend leren,
- Differentiatie.
Ook voor deze en andere thema’s biedt het NRO kennis en handreikingen om mee aan de slag te gaan.
Expertisepunten voor basisvaardigheden
Er zijn drie expertisepunten die scholen ondersteunen en adviseren bij het verbeteren van de basisvaardigheden. Je vindt er actuele informatie, tips en inspiratie voor het vormgeven van onderwijs. Ook kun je er terecht voor advies en het stellen van vragen. Op dit moment is er een expertisepunt voor rekenen-wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid.
Direct naar:
Kennis en handreikingen voor inspiratie
De interventiekaart is onderdeel van het programma Masterplan basisvaardigheden. Met dit programma wil het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) scholen ondersteunen om het beste onderwijs te geven in taal, rekenen-wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid.